روانشناسی
مشکلات رفتاری در کودکان | چرا اتفاق میافتند و چطور کمک کنیم؟
سوالات
گفتاردرمانی
اتیسم چیست؟ علائم، علل و روشهای درمان اختلال طیف اتیسم
نوروفیدبک
اختلال یادگیری چیست؟ علائم، علل و روشهای درمان علمی در کودکان
اختلاات بلع
اختلال بلع در نوزادان؛ مشکلی جدی اما قابل درمان
کار درمانی
کاردرمانی ذهنی چیست و چگونه به کودکان کمک میکند؟
مشکلات رفتاری در کودکان | چرا اتفاق میافتند و چطور کمک کنیم؟
رفتار کودک آینهای از احساسات درونی، نیازهای رشد، و محیط اطراف اوست. گاهی کودکان رفتارهایی نشان میدهند که برای والدین، مربیان یا اطرافیان نگرانکننده است. اما همه رفتارهای نامناسب نشانهی «لجبازی» یا «نافرمانی» نیستند.
🔹 رفتار ناسازگار یعنی چه؟
رفتار ناسازگار به رفتارهایی گفته میشود که برای سن کودک غیرعادی یا آزاردهنده باشد.
مثلاً:
پرخاشگری مداوم
نافرمانی شدید
جیغ و داد زیاد
بیتوجهی یا بیقراری در کلاس
آسیب زدن به خود یا دیگران
🔹 دلایل شایع مشکلات رفتاری
نیاز به جلب توجه
کودک یاد گرفته فقط با رفتارهای منفی توجه میگیرد.
ناتوانی در بیان احساسات یا خواستهها
کودکانی که تأخیر گفتاری دارند یا زبانشان ضعیف است، بیشتر با رفتار حرف میزنند.
الگوهای رفتاری محیط
برخی رفتارها از خانواده یا رسانه تقلید میشوند.
اختلالات رشد یا روانی
اختلالاتی مثل بیشفعالی (ADHD)، اتیسم، اضطراب یا مشکلات پردازش حسی میتوانند در رفتار کودک دیده شوند.
🔹 چه زمانی باید نگران شویم؟
اگر رفتارهای زیر بیشتر از چند هفته ادامه داشته باشند یا با عملکرد روزمره کودک تداخل داشته باشند، بهتر است با یک متخصص مشورت شود:
رفتارهای پرخاشگرانه شدید
نافرمانی مداوم از قوانین
کنارهگیری اجتماعی شدید
گریهها و قهرهای طولانی یا بدون دلیل
🔹 نقش گفتاردرمانی و تیم توانبخشی چیست؟
✅ گفتاردرمانگر با ارزیابی مهارتهای زبانی و ارتباطی کودک بررسی میکند که آیا رفتارها به دلیل ناتوانی در بیان خواستههاست یا نه.
✅ روانشناس کودک یا کاردرمانگر میتوانند در اصلاح رفتار، آموزش مهارتهای اجتماعی و تنظیم احساسات به کودک کمک کنند.
🔸 جمعبندی:
رفتارهای کودک همیشه «بدرفتاری» نیستند؛ بلکه راهی برای بیان چیزی هستند که او هنوز بلد نیست با کلمات بگوید. با درک ریشهها و استفاده از تخصصهای توانبخشی، میتوان راهی برای آرامش بیشتر خانواده و رشد سالم کودک پیدا کرد.
اشتباهات رایج فرزند پروری
۳ اشتباه رایج در فرزندپروری که والدین ناخواسته تکرار میکنند
و تأثیر آنها بر رشد شخصیتی کودک
مقدمه
فرزندپروری یکی از مهمترین و درعینحال حساسترین وظایف والدین است. نیت بیشتر والدین کمک به رشد و موفقیت فرزندانشان است، اما گاهی برخی رفتارها و جملات روزمره، بدون اینکه متوجه باشیم، اثرات منفی عمیقی بر کودک میگذارد. در این مطلب، سه اشتباه رایج در تربیت کودک را بررسی میکنیم که ممکن است شما هم ناخواسته مرتکب آن شوید.
۱. استفاده مکرر از جملات محدودکننده مثل «نرو»، «نکن»، «نمیتونی»
استفادهی مداوم از جملات منفی، پیامهای پنهانی به کودک منتقل میکند؛ از جمله اینکه:
«تو ضعیفی»، «قادر نیستی»، «اگر اقدام کنی، شکست میخوری».
این پیامها به مرور اعتماد به نفس کودک را کاهش داده و او را از تجربههای جدید میترساند.
✅ راهکار: بهجای نهی کردن، راهنمایی کن.
مثلاً بگو: «اگه میخوای امتحانش کنی، من کنارت هستم» یا «چهجوری میخوای اینکارو انجام بدی؟»
۲. مقایسهی کودک با دیگران
والدین گاهی برای تشویق، کودک خود را با دیگران مقایسه میکنند (مثلاً: «ببین پسرداییات چهقدر مؤدبه!»). اما این کار عزت نفس کودک را کاهش داده، حس بیارزشی در او ایجاد میکند و حتی ممکن است باعث حسادت یا رقابت ناسالم شود.
✅ راهکار: کودک را با گذشتهی خودش مقایسه کنید.
مثلاً: «یادته قبلاً این کارو بلد نبودی؟ حالا خیلی بهتر شدی!»
۳. حل کردن سریع تمام مشکلات کودک
وقتی والدین فوراً مشکلات کودک را حل میکنند، کودک فرصت یادگیری مهارت حل مسئله را از دست میدهد. در آینده هم ممکن است در برابر چالشها زود تسلیم شود یا همیشه منتظر کمک دیگران باشد.
✅ راهکار: اجازه بدهید کودک فکر کند و تلاش کند.
میتوانید از او بپرسید: «فکر میکنی الان باید چیکار کنیم؟» یا «میخوای اول یه راهش رو خودت امتحان کنی؟»
نتیجهگیری
فرزندپروری درست، ترکیبی از حمایت، راهنمایی و اجازهی تجربه کردن است. با آگاهی از اشتباهات رایج، میتوانیم قدمهای مؤثرتری برای تربیت کودکانی با اعتماد به نفس، مستقل و توانمند برداریم.
بازی درمانی
منظور از بازی درمانی چیست؟
امروزه از بازی یا بازی درمانی به عنوان روشی برای درمان مشکلات کودکان استفاده می شود. بازی درمانی به کودکان کمک می کند تا بتوانند مسائل و مشکلاتشان را حس کنند، با این هدف که ویژگی های روانی خود را بشناسند.
در این نوع درمان، به کودک فرصت داده می شود تا احساسات آزاردهنده و مشکلات درون خود را از طریق بازی بروز داده و آنها را به نمایش بگذارد.
در کودکان بی قرار حواس پرت که کنترل کمی روی حرکات بدنی خود دارند و براحتی هم متوقف نمی شوند، بازی کمک می کند تا تنش آنها آرام شود یا کودکانی که مورد ضرب و شتم و آزار جنسی قرار گرفته اند، می توانند از طریق بازی درمانی تا حد زیادی به آرامش و بهبود برسند. درمانگر از طریق بازی درمانی یک موقعیت بازی را به صورت کلی ایجاد می کند که کودک بتواند ترس و تنش خود را بیرون بریزد، در حقیقت در بازی درمانی کودک «خود درونی اش» را نشان می دهد.
شروع ناگهانی لکنت در کودک
والدین عزیز به یاد داشته باشید هیچ کودکی مادرزادی با لکنت به دنیا نمی اید و شروع لکنت از سن سه سالگی به بعد است.
✅در سنین زیر شش سال معمولا تکرار صدا دیده می شود که این لکنت نیست و ناروانی طبیعی نام دارد که اگر بیش از دو ماه طول کشید باید برای درمان اقدام کنید
✅ناروانی دارای نوسان است برخی روزها خوب و برخی روزها بد است که بدلیل رشد مغز می باشد
مرکز تخصصی درمان لکنت دکتر محمد کریمی
متخصص علوم اعصاب و گفتاردرمانگر
لکنت کرمان
درمان قطعی و تخصصی لکنت در کرمان
ناروانی طبیعی جیست؟ نوعی از اشفتگی کلام با علامت های تکرار کلمه ، صدا و یا کشش است که معمولا در بازه سنی 2 تا 6 سالگی اغاز می گردد و کودک از مشکل خود اگاهی ندارد
درمان: گفتاردرمانی غیر مستقیم
در این اختلال کودک نباید متوجه مشکل خود شود
والدین از توصیه هایی نظیر صبر کن ، نفس بگیر و .. بپرهیزند
مرکز توانبخشی نوین
ویدئو لارینگوسکوپی (تصویربرداری حنجره) ، نوروفیدبک ، گفتار درمانی ، بازی درمانی ، کاردرمانی و هنر درمانی
شماره تماس مطب: 32446755-034 - 09138407112 - 09137499313
آدرس مطب: کرمان خیابان استقلال کوچه شماره ۲ ساختمان پزشکان متخصص ۲ طبقه همکف مطب گفتار درمانی کریمی
اتیسم چیست؟ علائم، علل و روشهای درمان اختلال طیف اتیسم
مقدمه
اختلال طیف اتیسم (Autism Spectrum Disorder - ASD) یکی از اختلالات رشدی عصبی است که بر ارتباط، تعامل اجتماعی و رفتار فرد تأثیر میگذارد. این اختلال معمولاً در سه سال اول زندگی ظاهر میشود و شدت علائم در هر کودک متفاوت است. تشخیص زودهنگام و شروع بهموقع درمان نقش بسیار مهمی در بهبود مهارتهای کودک دارد.
علائم اتیسم در کودکان:
نشانههای اتیسم معمولاً در سه حوزهی اصلی دیده میشوند:
ارتباط و زبان:
✔️تأخیر در شروع گفتار
✔️تکرار جملات یا واژهها بدون درک معنای آنها (اکولالیا)
✔️نداشتن تماس چشمی کافی
تعامل اجتماعی:
✔️بیتفاوتی نسبت به اطرافیان یا احساسات دیگران
✔️ترجیح بازی انفرادی
✔️ناتوانی در درک قوانین اجتماعی ساده
رفتار و علایق تکراری:
✔️حرکات کلیشهای مانند تکان دادن دستها
✔️حساسیت شدید به صدا، نور یا لمس
✔️پافشاری بر روی برنامههای روزمره
✅علل بروز اتیسم:
علت دقیق اتیسم هنوز بهطور کامل مشخص نشده، اما تحقیقات نشان میدهد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارد.
برخی از عوامل مؤثر شامل:
✅سابقه خانوادگی اتیسم
✅مشکلات دوران بارداری یا زایمان
✅قرار گرفتن در معرض آلودگیهای محیطی یا سموم
📌درمان و مداخله در اتیسم:
درمان اتیسم بیشتر بر پایهی توانبخشی و آموزش مهارتها است. مداخلات زودهنگام، تأثیر چشمگیری بر بهبود عملکرد اجتماعی و زبانی کودک دارند.
روشهای اصلی درمان اتیسم عبارتاند از:
✔️گفتاردرمانی: برای بهبود مهارتهای ارتباطی و درک زبان
✔️کاردرمانی: برای افزایش تمرکز، هماهنگی و مهارتهای حرکتی
✔️رفتاردرمانی (ABA): برای اصلاح رفتارها و افزایش مهارتهای اجتماعی
✔️مشاوره خانواده: برای آموزش والدین در برخورد مؤثر با کودک
نقش گفتاردرمانگر در اتیسم:
گفتاردرمانگر با استفاده از روشهای تخصصی، به کودک کمک میکند تا ارتباط مؤثرتر، بیان احساسات و استفاده از زبان گفتاری یا غیرگفتاری را یاد بگیرد. درمان منظم زیر نظر گفتاردرمانگر میتواند تفاوت چشمگیری در کیفیت زندگی کودک ایجاد کند.
📌جمعبندی
اتیسم پایان مسیر رشد نیست. با تشخیص زودهنگام، درمان مستمر و حمایت خانواده، بسیاری از کودکان دارای اتیسم میتوانند زندگی فعال، شاد و مستقلتری را تجربه کنند.
اگر به علائمی از اتیسم در فرزندتان مشکوک هستید، بهتر است هرچه زودتر با متخصص گفتاردرمانی یا کاردرمانی مشورت کنید.
مشکلات رفتاری در کودکان | چرا اتفاق میافتند و چطور کمک کنیم؟
رفتار کودک آینهای از احساسات درونی، نیازهای رشد، و محیط اطراف اوست. گاهی کودکان رفتارهایی نشان میدهند که برای والدین، مربیان یا اطرافیان نگرانکننده است. اما همه رفتارهای نامناسب نشانهی «لجبازی» یا «نافرمانی» نیستند.
🔹 رفتار ناسازگار یعنی چه؟
رفتار ناسازگار به رفتارهایی گفته میشود که برای سن کودک غیرعادی یا آزاردهنده باشد.
مثلاً:
پرخاشگری مداوم
نافرمانی شدید
جیغ و داد زیاد
بیتوجهی یا بیقراری در کلاس
آسیب زدن به خود یا دیگران
🔹 دلایل شایع مشکلات رفتاری
نیاز به جلب توجه
کودک یاد گرفته فقط با رفتارهای منفی توجه میگیرد.
ناتوانی در بیان احساسات یا خواستهها
کودکانی که تأخیر گفتاری دارند یا زبانشان ضعیف است، بیشتر با رفتار حرف میزنند.
الگوهای رفتاری محیط
برخی رفتارها از خانواده یا رسانه تقلید میشوند.
اختلالات رشد یا روانی
اختلالاتی مثل بیشفعالی (ADHD)، اتیسم، اضطراب یا مشکلات پردازش حسی میتوانند در رفتار کودک دیده شوند.
🔹 چه زمانی باید نگران شویم؟
اگر رفتارهای زیر بیشتر از چند هفته ادامه داشته باشند یا با عملکرد روزمره کودک تداخل داشته باشند، بهتر است با یک متخصص مشورت شود:
رفتارهای پرخاشگرانه شدید
نافرمانی مداوم از قوانین
کنارهگیری اجتماعی شدید
گریهها و قهرهای طولانی یا بدون دلیل
🔹 نقش گفتاردرمانی و تیم توانبخشی چیست؟
✅ گفتاردرمانگر با ارزیابی مهارتهای زبانی و ارتباطی کودک بررسی میکند که آیا رفتارها به دلیل ناتوانی در بیان خواستههاست یا نه.
✅ روانشناس کودک یا کاردرمانگر میتوانند در اصلاح رفتار، آموزش مهارتهای اجتماعی و تنظیم احساسات به کودک کمک کنند.
🔸 جمعبندی:
رفتارهای کودک همیشه «بدرفتاری» نیستند؛ بلکه راهی برای بیان چیزی هستند که او هنوز بلد نیست با کلمات بگوید. با درک ریشهها و استفاده از تخصصهای توانبخشی، میتوان راهی برای آرامش بیشتر خانواده و رشد سالم کودک پیدا کرد.
اختلال یادگیری چیست؟ علائم، علل و روشهای درمان علمی در کودکان
اختلال یادگیری چیست؟
اختلال یادگیری (Learning Disorder) به مجموعهای از مشکلات پایدار در خواندن، نوشتن، درک مطلب یا ریاضی گفته میشود که با وجود هوش طبیعی رخ میدهند.
کودک تلاش میکند اما یادگیری او با سرعت و کیفیت مورد انتظار پیش نمیرود.
علائم اختلال یادگیری در کودکان
علائم این اختلال بسته به نوع آن متفاوت است، اما معمولاً نشانههای زیر مشاهده میشود:
۱. علائم اختلال خواندن (دیسلکسی)
✔️کندخوانی یا حدسزدن هنگام خواندن
✔️جابجایی حروف (مثل ب ↔ پ یا د ↔ ذ)
✔️مشکل در تشخیص صداهای آغازین و پایانی کلمات
✔️دشواری در درک متنهای ساده
۲. علائم اختلال نوشتن (دیسگرافیا)
✔️بدخطی شدید یا سرعت بسیار پایین نوشتن
✔️نوشتن غلط کلمات آشنا
✔️مشکلات فاصلهگذاری بین کلمات
✔️حذف یا اضافه کردن حروف
۳. علائم اختلال ریاضی (دیسکلکولیا)
✔️مشکل در درک مفاهیم عددی
✔️دشواری در جمع و تفریق ساده
✔️فراموشی سریع جدول ضرب
✔️سردرگمی در ترتیب مراحل حل مسئله
علتهای اختلال یادگیری
براساس پژوهشهای عصبروانشناسی، مهمترین دلایل عبارتاند از:
۱. تفاوتهای عصبی در نیمکره چپ مغز
ناحیههای مسئول تحلیل صداها، ترکیب حروف و پردازش زبان، در این کودکان دیرتر فعال میشوند.
۲. ضعف در حافظه کاری (Working Memory)
کودک نمیتواند همزمان بشنود، نگه دارد و بنویسد؛
به همین دلیل هنگام دیکته خطاهای زیاد دارد.
۳. اختلال در پردازش واجی (Phonological Processing)
توانایی ترکیب صداها، تشخیص صداهای مشابه یا تجزیه کلمات در این کودکان پایین است.
۴. عوامل محیطی
اضطراب
آموزش ناهماهنگ
روشهای تدریس نامناسب
کمبود تحریک زبانی در سالهای اولیه
چگونه اختلال یادگیری تشخیص داده میشود؟
تشخیص باید توسط متخصص گفتاردرمانی، روانشناس آموزشی یا نوروسایکولوژیست انجام شود.
ارزیابی شامل موارد زیر است:
آزمون پردازش واجی
سنجش حافظه کاری
ارزیابی خواندن، نوشتن و املا
ارزیابی عملکرد شناختی کودک
تشخیص زودهنگام، روند درمان را بسیار سریعتر و مؤثرتر میکند.
درمان اختلال یادگیری؛ آیا قابل درمان است؟
بله، با مداخلات علمی و منظم کاملاً قابل بهبود است.
درمان استاندارد شامل موارد زیر است:
۱. مداخلات گفتاردرمانی تخصصی
تقویت پردازش واجی
بهبود حافظه شنیداری
تمرین توالی صداها
ترکیب حروف و هجاها
۲. آموزش چندحسی (Multisensory Learning)
استفاده همزمان از بینایی + شنوایی + لمس برای یادگیری سریعتر.
۳. آموزش مهارتهای خواندن و نوشتن بر اساس مدل Orton–Gillingham
یکی از معتبرترین روشهای درمان دیسلکسی.
۴. تمرینهای خانگی هدفمند
مثل:
تکرار توالی صداها
بازیهای حافظه شنیداری
تمرین تبدیل صدا به نوشتار
بهترین نتیجه زمانی حاصل میشود که درمان کلینیکی + تمرین خانه با هم انجام شوند.
چه زمانی باید به متخصص مراجعه کنیم؟
اگر کودک شما یکی از علائم زیر را دارد، بهتر است ارزیابی تخصصی انجام شود:
تأخیر در خواندن یا نوشتن نسبت به همسنها
اشتباهات زیاد در دیکته با وجود تمرین
اضطراب شدید هنگام درس خواندن
مشکل در حفظکردن صداها یا مراحل حل مسئله
تشخیص زودهنگام باعث جلوگیری از افت تحصیلی و کاهش اعتماد به نفس میشود.
جمعبندی
اختلال یادگیری یک مشکل شایع اما قابل درمان است.
کودکانی که بهموقع ارزیابی و درمان میشوند،
در مدرسه و زندگی آینده عملکرد بسیار بهتری خواهند داشت.
اگر نگران یادگیری کودک هستید، ارزیابی تخصصی در زمان مناسب
میتواند از مشکلات بزرگتر جلوگیری کند.
صدای تو دماغی (هایپرنازالتی): علل، علائم و درمان گفتاردرمانی
📌 صدای تو دماغی چیست؟
صدای تو دماغی یا "هیپوناازال" زمانی رخ میدهد که مسیر عبور هوا از بینی در هنگام گفتار بسته یا محدود شود. در این حالت، صدای فرد بهگونهای شنیده میشود که انگار بینیاش گرفته است، حتی اگر بیمار علائم سرماخوردگی نداشته باشد.
🔍 شایعترین علل صدای تو دماغی
انسداد فیزیکی بینی مانند:
پولیپ بینی
انحراف تیغه بینی
بزرگ بودن شاخکهای بینی
اختلالات عملکردی مثل:
ضعف یا فلج کام نرم (که مانع باز شدن راه بینی هنگام صحبت میشود)
عادتهای نادرست در تنفس یا گفتار
عوامل پس از جراحی یا بیماریها
جراحی بینی یا لوزه
آلرژی مزمن یا سینوزیت طولکشیده
🔬 چرا باید صدای تو دماغی را جدی بگیریم؟
🔸 این اختلال نه تنها وضوح گفتار را کاهش میدهد، بلکه میتواند بر روابط اجتماعی، اعتمادبهنفس و حتی کیفیت شغلی فرد نیز تأثیر بگذارد.
✅ درمان صدای تو دماغی چگونه است؟
درمان این مشکل بسته به علت اصلی آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان دارویی یا جراحی برای رفع انسداد فیزیکی (توسط متخصص گوش و حلق و بینی)
تمرینات تخصصی گفتاردرمانی برای:
بهبود رزونانس (طنین) صدا
تقویت عملکرد کام نرم
اصلاح الگوهای گفتاری اشتباه
🔔 در کلینیک نوین، ما با ارزیابی دقیق و طراحی برنامهی درمانی فردمحور، به افراد کمک میکنیم صدای شفافتر و رساتری داشته باشند.
📞 وقت ارزیابی بگیرید
اگر شما یا اطرافیانتان با مشکل صدای تو دماغی مواجه هستید، وقت آن رسیده که با یک گفتاردرمانگر مشورت کنید.
📍 [کلینیک جامع توانبخشی نوین]
📲 تماس و نوبتدهی آنلاین:09137499313
شروع ناگهانی لکنت در کودک
والدین عزیز به یاد داشته باشید هیچ کودکی مادرزادی با لکنت به دنیا نمی اید و شروع لکنت از سن سه سالگی به بعد است.
✅در سنین زیر شش سال معمولا تکرار صدا دیده می شود که این لکنت نیست و ناروانی طبیعی نام دارد که اگر بیش از دو ماه طول کشید باید برای درمان اقدام کنید
✅ناروانی دارای نوسان است برخی روزها خوب و برخی روزها بد است که بدلیل رشد مغز می باشد
مرکز تخصصی درمان لکنت دکتر محمد کریمی
متخصص علوم اعصاب و گفتاردرمانگر
مشکلات رفتاری در کودکان | چرا اتفاق میافتند و چطور کمک کنیم؟
رفتار کودک آینهای از احساسات درونی، نیازهای رشد، و محیط اطراف اوست. گاهی کودکان رفتارهایی نشان میدهند که برای والدین، مربیان یا اطرافیان نگرانکننده است. اما همه رفتارهای نامناسب نشانهی «لجبازی» یا «نافرمانی» نیستند.
🔹 رفتار ناسازگار یعنی چه؟
رفتار ناسازگار به رفتارهایی گفته میشود که برای سن کودک غیرعادی یا آزاردهنده باشد.
مثلاً:
پرخاشگری مداوم
نافرمانی شدید
جیغ و داد زیاد
بیتوجهی یا بیقراری در کلاس
آسیب زدن به خود یا دیگران
🔹 دلایل شایع مشکلات رفتاری
نیاز به جلب توجه
کودک یاد گرفته فقط با رفتارهای منفی توجه میگیرد.
ناتوانی در بیان احساسات یا خواستهها
کودکانی که تأخیر گفتاری دارند یا زبانشان ضعیف است، بیشتر با رفتار حرف میزنند.
الگوهای رفتاری محیط
برخی رفتارها از خانواده یا رسانه تقلید میشوند.
اختلالات رشد یا روانی
اختلالاتی مثل بیشفعالی (ADHD)، اتیسم، اضطراب یا مشکلات پردازش حسی میتوانند در رفتار کودک دیده شوند.
🔹 چه زمانی باید نگران شویم؟
اگر رفتارهای زیر بیشتر از چند هفته ادامه داشته باشند یا با عملکرد روزمره کودک تداخل داشته باشند، بهتر است با یک متخصص مشورت شود:
رفتارهای پرخاشگرانه شدید
نافرمانی مداوم از قوانین
کنارهگیری اجتماعی شدید
گریهها و قهرهای طولانی یا بدون دلیل
🔹 نقش گفتاردرمانی و تیم توانبخشی چیست؟
✅ گفتاردرمانگر با ارزیابی مهارتهای زبانی و ارتباطی کودک بررسی میکند که آیا رفتارها به دلیل ناتوانی در بیان خواستههاست یا نه.
✅ روانشناس کودک یا کاردرمانگر میتوانند در اصلاح رفتار، آموزش مهارتهای اجتماعی و تنظیم احساسات به کودک کمک کنند.
🔸 جمعبندی:
رفتارهای کودک همیشه «بدرفتاری» نیستند؛ بلکه راهی برای بیان چیزی هستند که او هنوز بلد نیست با کلمات بگوید. با درک ریشهها و استفاده از تخصصهای توانبخشی، میتوان راهی برای آرامش بیشتر خانواده و رشد سالم کودک پیدا کرد.
اشتباهات رایج فرزند پروری
۳ اشتباه رایج در فرزندپروری که والدین ناخواسته تکرار میکنند
و تأثیر آنها بر رشد شخصیتی کودک
مقدمه
فرزندپروری یکی از مهمترین و درعینحال حساسترین وظایف والدین است. نیت بیشتر والدین کمک به رشد و موفقیت فرزندانشان است، اما گاهی برخی رفتارها و جملات روزمره، بدون اینکه متوجه باشیم، اثرات منفی عمیقی بر کودک میگذارد. در این مطلب، سه اشتباه رایج در تربیت کودک را بررسی میکنیم که ممکن است شما هم ناخواسته مرتکب آن شوید.
۱. استفاده مکرر از جملات محدودکننده مثل «نرو»، «نکن»، «نمیتونی»
استفادهی مداوم از جملات منفی، پیامهای پنهانی به کودک منتقل میکند؛ از جمله اینکه:
«تو ضعیفی»، «قادر نیستی»، «اگر اقدام کنی، شکست میخوری».
این پیامها به مرور اعتماد به نفس کودک را کاهش داده و او را از تجربههای جدید میترساند.
✅ راهکار: بهجای نهی کردن، راهنمایی کن.
مثلاً بگو: «اگه میخوای امتحانش کنی، من کنارت هستم» یا «چهجوری میخوای اینکارو انجام بدی؟»
۲. مقایسهی کودک با دیگران
والدین گاهی برای تشویق، کودک خود را با دیگران مقایسه میکنند (مثلاً: «ببین پسرداییات چهقدر مؤدبه!»). اما این کار عزت نفس کودک را کاهش داده، حس بیارزشی در او ایجاد میکند و حتی ممکن است باعث حسادت یا رقابت ناسالم شود.
✅ راهکار: کودک را با گذشتهی خودش مقایسه کنید.
مثلاً: «یادته قبلاً این کارو بلد نبودی؟ حالا خیلی بهتر شدی!»
۳. حل کردن سریع تمام مشکلات کودک
وقتی والدین فوراً مشکلات کودک را حل میکنند، کودک فرصت یادگیری مهارت حل مسئله را از دست میدهد. در آینده هم ممکن است در برابر چالشها زود تسلیم شود یا همیشه منتظر کمک دیگران باشد.
✅ راهکار: اجازه بدهید کودک فکر کند و تلاش کند.
میتوانید از او بپرسید: «فکر میکنی الان باید چیکار کنیم؟» یا «میخوای اول یه راهش رو خودت امتحان کنی؟»
نتیجهگیری
فرزندپروری درست، ترکیبی از حمایت، راهنمایی و اجازهی تجربه کردن است. با آگاهی از اشتباهات رایج، میتوانیم قدمهای مؤثرتری برای تربیت کودکانی با اعتماد به نفس، مستقل و توانمند برداریم.
اضطراب جدایی در کودکان؛ چرا جدا شدن از مادر برای برخی بچهها سخت است؟
حتماً دیدهاید که بعضی کودکان با گریه، چسبیدن یا ترس شدید، از جدا شدن از مادر یا پدر امتناع میکنند. این رفتار، معمولاً نشانهای از اضطراب جدایی (Separation Anxiety) است؛ یک مرحله طبیعی در رشد عاطفی کودک که اگر شدید یا طولانی شود، نیاز به بررسی و راهکار دارد.
اضطراب جدایی چیست؟❓
اضطراب جدایی، حالتی از نگرانی و ناراحتی کودک هنگام جدا شدن از مراقب اصلیاش (معمولاً مادر) است. این اضطراب معمولاً بین ۶ ماهگی تا ۳ سالگی بیشتر دیده میشود، اما گاهی در سنین بالاتر نیز ادامه پیدا میکند یا شدت غیرطبیعی میگیرد.
علائم رایج اضطراب جدایی در کودک:
✔️گریه یا چسبیدن زیاد هنگام خداحافظی
✔️امتناع از رفتن به مهدکودک یا مدرسه
✔️شکایتهای جسمی مثل دلدرد، حالت تهوع یا سردرد هنگام جدایی
✔️کابوسهای شبانه دربارهی تنها ماندن یا گم شدن
✔️نگرانی مداوم از اینکه "نکنه مامانم بمیره" یا "ترکم کنه"
دلایل ایجاد اضطراب جدایی:
🔹طبیعت رشدی کودک – مخصوصاً بین ۸ تا ۱۸ ماهگی
🔹تجربههای ناگهانی یا آسیبزا (مثل طلاق، بستری در بیمارستان، مرگ عزیزان)
🔹استرس در محیط خانواده (درگیریهای والدین، ناامنی روانی)
🔹الگوگیری از والد مضطرب – وقتی والدین نگرانی یا وابستگی زیادی نشان دهند، کودک هم اضطراب را یاد میگیرد.
چه زمانی اضطراب جدایی غیرطبیعی است؟
اگر اضطراب جدایی شدید، طولانی یا همراه با اختلال در عملکرد روزمره باشد (مثلاً کودک مدرسه نمیرود یا شبها تنها نمیخوابد)، احتمال وجود اختلال اضطراب جدایی (Separation Anxiety Disorder) مطرح است که نیاز به ارزیابی حرفهای دارد.
🟢راهکارهای علمی برای مدیریت اضطراب جدایی:
🔸خداحافظیهای کوتاه، ولی قطعی داشته باشید
🔸ناپدید شدن بیخبر، اضطراب را بدتر میکند. با مهربانی، اما بدون طول دادن خداحافظی کنید.
🔸الگوی آرامشبخش باشید
🔸اگر والدین در لحظهی جدایی نگران، ناراحت یا دو دل باشند، کودک هم این نگرانی را احساس میکند.
🔸روال ثابت ایجاد کنید
مثلاً هر روز صبح، بعد از پوشیدن کفشها، بغل، بوس و خداحافظی. ثبات، به کودک احساس امنیت میدهد.
🔸کودک را با مکانهای جدید آشنا کنید
قبل از رفتن به مهد یا مدرسه، با او آنجا را ببینید، مربیاش را بشناسید و فضا را امن کنید.
از او نپرسید: "میخوای بمونی یا بیای با من؟"
این سؤال، اضطراب را بیشتر میکند. با اطمینان بگویید: "من برمیگردم، تو با مربی مهربونت بازی میکنی."
کی به متخصص مراجعه کنیم؟❓❓
اگر علائم اضطراب جدایی بیشتر از ۴ هفته ادامه داشت و باعث اختلال در عملکرد کودک یا خانواده شد، لازم است با یک روانشناس کودک یا متخصص رشد و رفتار کودک مشورت شود.
📌نتیجهگیری:
اضطراب جدایی بخشی طبیعی از رشد کودک است. با آرامش، صبوری و کمک گرفتن از متخصصان، میتوان به کودک کمک کرد تا با جدا شدن از والدین کنار بیاید و استقلال عاطفیاش را تقویت کند.